తెలుగుపాఠం - మే 18

పుట్టి మునిగినట్టు ఏవిటా హడావుడి అని కోప్పడుతుండేది మా అమ్మ. చిన్నప్పుడు నాకు అన్నిటికీ ఆత్రమే. అమ్మ మాటల్లో ఆ వాడుకని అంతగా పట్టించుకోలేదు గాని తరవాత్తరవాత చదువుతున్న పుస్తకాల్లో కూడా ఈ వాడుక కనబడుతూ ఉండేసరికి దీని సంగతి కొంచెం ఆలోచించాను. పుట్టి అంటే పుట్టిన తరువాత (మనుజుడై పుట్టి టైపులో), మునిగినట్టు అంటే మునక వేసి అని అర్ధం చెప్పుకున్నాను. కానీ అన్వయం సరిగ్గా కుదర్లేదు. పుట్టంగానే మునక వెయ్యడం ఏవిటి? మనమేవి చేపపిల్లలం కానీ కనీసం కప్ప పిల్లలం కానీ కాదే, పుట్టంగానే మునక వేసేందుకు? ఈ ముంక వెయ్యడానికి ఆత్రానికీ సంబంధం ఏవిటబ్బా? ఈ ఆలోచన ఎప్పటికీ తెగేది కాదు. ఓహో, ఇది కూడా నాకు ఎప్పటికీ అర్ధంకాని మిస్టరీల్లో మిగిలిపోవాల్సిందే అనుకుంటూ వచ్చా. మొన్న మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రిగారి కథలు చదువుతుంటే అందులో ఒక పాత్రతో అనిపిస్తారు శాస్త్రిగారు - ఏదో వాడి పుట్టి అంతా మునిగిపోయినట్టు హడవుడిగా .. ఆహా! పుట్టి అంటే పుటకలకి సంబంధించిన విషయం కాదు - ఇది వేరే యవ్వారం.

పుట్టి అని ధాన్యపు కొలత ఒకటుంది. సుమారు వెయ్యి శేర్లు. ఏటికేతామెత్తి యెయి పుట్లు పండించి అని పాట వుంది. పుట్టెడు అంటే చాలా అనే అర్ధం దీన్నించే వచ్చింది, మనం పోయిన వారం చెప్పుకున్న బోలెడు, బొచ్చెడు లాగానే. ఆమె పుట్టెడు దుఃఖంలో ఉంది అంటారు. అలాగ, ఈ పుట్టి మునగడం అంటే ఏదన్నా ధాన్యపు గాదె మునిగిందా, వెయ్యి శేర్ల ధాన్యం మునిగే నీరు (వానో వరదో) వచ్చిందంటే కంగారే మరి. బహుశా ఇదేనేమో అనుకుంటూ నిఘంటువు తెరిచాను. బ్రౌణ్యములో పైన చెప్పిన ధాన్యపు కొలత అర్ధంతో పాటు ఈ అర్ధం కూడా చెప్పారు.
"A wicker boat woven of cane and covered with leather. వాని పుట్టి ముణిగినది his raft is sunk, i.e., he is shipwrecked or ruined."
అదన్న మాట పుట్టి మునిగిన విశేషం!

గతవారపు పదాలు

గోము: నిఘంటువులు ఈ పదానికి సౌకుమార్యము, శ్రమమెరుగనితనము నిర్వచనాలు ఇచ్చాయి. కానీ వాడుకలో "గోముగా" అనే వాడుకనే ఎక్కువగా చూస్తుంటాము. దీన్ని గారాబంగా, ముద్దుముద్దుగా అనే అర్ధంలో, సాధారణంగా యవ్వనవతి, వయ్యారి అయిన స్త్రీ విషయంలో వాడుతారు. సత్యభామ శ్రీకృష్ణుణ్ణి గోముగా అడిగింది తనని కూడా యుద్ధానికి తీసుకెళ్ళమని. ఈ వాడుక మీద ఒక మంచి చమత్కారమైన పద్యం పొద్దులో ఇక్కడ చూడవచ్చు.
నీటు: శృంగారపరమైన, అందమైన. కేవలం అందం కాదు, ఆ అందం చూస్తే శృంగార భావనలు రేకెత్తాలన్న మాట. నీటుకాడు, నీటుకత్తె అంటే ఇటువంటి లక్షణం కలిగిన పురుషుడు స్త్రీ. ఇటువంటిదే ఇంకో పదం గోటు, అంటే వయ్యారం, కులుకు అని. మాయాబజారులో కౌరవులు విడిదిచేసినాక మాయాశశిరేఖ విడిదికి వచ్చి దూరాన్నించి లక్ష్మణకుమారుణ్ణి చూడగా ఆమెతో - ఆ నీటూ గోటూ మా బావేనా? - అనిపించాడు ఆ మాటల మాంత్రికుడు మహానుభావుడు పింగళి. యమగోల సినిమాపాటలో రాటుదేలిపోయావు నీటుగాడ అనే వేటూరి వాక్యం అందరికీ పరిచితమే.
తాట: చర్మమే, కానీ మనుషులది కాదు, చెట్లది. దీన్నే బెరడు అని కూడా అంటారు.
వేల్పు: వేలుపు, దేవుడు లేక దేవత. ఇలవేల్పు అంటే ఆ కుటుంబం అభిమానంగా ఆరాధించుకునే దైవం. మ్రొక్కిన వరమీని వేల్పుని (మరికొన్ని పనికిరాని వాటితోపాటుగా) గ్రక్కున విడవాలని సుమతీశతకం బోధిస్తుంది.
వెన్ను: వీపు. వీపుకి ఆధారంగా ఉండేది కాబట్టి వెన్నెముక అయింది. వెన్ను విరుచుకోవడం అంటే వీపు వెనక్కి ఛాతీ ముందుకి వచ్చేట్టుగా చేసే చర్య, ఆత్మవిశ్వాసానికీ ధైర్యానికీ సూచన. ఇంద్రుడికి వజ్రాయుధం కోసం తన వెన్నెముకని దానం చేసిన ఋషి ఎవరో చెప్పగలరా?
వరి, చెరకు వంటి మొక్కలకి వచ్చే కంకిని (కాండం కాదు) కూడా వెన్ను అంటారు. చెరకు తుద వెన్ను పుట్టిన చెరకున తీపెల్ల చెరచునని సుమతీవాక్యం. జెఱకు వెన్నుపుట్టి చెరపదా తీపెల్ల అని వేమన వాక్యం.
విష్ణువు కి వికృతి వెన్నుడు అని వాడుక. వేనామాల వెన్నుడా నిన్ను వినుతించనెంత వాడ అని అన్నమయ్య పదం.

ఈ కింది పదాలకి అర్ధాలు చెప్పండి - నిఘంటువుల్లో వెతక్కుండా!
పరవళ్ళు
పొదుగు
అనువు (అనవు)
వేకువ
మేలము