ముద్దర్ల ముచ్చట్లు

బాపట్లలో ఒక్క ఏడూ పంతులు గిరీ చేసిన సమయంలో అయిన ఒకానొక గొప్ప వింత అనుభవం ఎన్నికల డ్యూటీ చెయ్యడం.

నాకప్పటికి 21 నిండుతూ ఉండగా, 22 ఇంకా రానా వొద్దా అంటూ ఉంది. కాయితమ్మీద వోటు హక్కు వచ్చినట్టే గానీ ఇంకా ఎక్కడా వినియోగించే అవకాశం రాలేదు. హస్తినాపురిలో రాజీవుడూ, భాగ్యనగరిలో తారకరాముడూ ప్రశాంతంగా రాజ్యమేలుతున్న కాలమది. ఎక్కడా మధ్యంతర ఎన్నికల వాసన కూడా లేదు.

ఇదిలా ఉండగా తారకరాముడు ఒకానొక సుముహూర్తాన స్థానిక పరిపాలనా వ్యవస్థనంతా ప్రక్షాళించేస్తున్నాం, పంచాయితీ రాజ్ వ్యవస్థకి పూర్తి శక్తి నాపాదిస్తున్నాం అని చెప్పి, జిల్లాపరిషత్తులకి ఎన్నికలు ప్రకటించాడు. ఇది జెనెరల్ ఎలక్షను కాకపోవడంతో మామూలుగా ఎన్నికలకి సహకరించే సిబ్బందిని వాడలేకపోయారు గామాలు, మొత్తానికి మాది ప్రైవేటు కాలేజీనే అయినా మా సిబ్బందికీ ఎన్నికల వేటు పడనే పడింది.

డ్యూటీ నోటీసులు చూసుకుని మా కుర్రకారంతా ఉత్సాహంగానే ఉంది. ఆహా, ఒక్క సారైనా వోటెయ్యక పోయినా ఎన్నికలు జరిపించే గురుతర బాధ్యత నెరవేర్చి ప్రజాస్వామ్యానికి నేను సైతం లెవెల్లో మేం ఫీలైపోతుంటే, సీనియర్ మేష్టార్లు గత ఎన్నికల చేదు అనుభవాల్ని తలుచుకుని, తగ్గండి తగ్గండి తమ్ముళ్ళారా అని హెచ్చరించ జూశారు. ఐనా మా యువబృందపు ఉత్సాహాన్ని వాళ్ళాట్టే తగ్గించ లేక పోయారు. మొత్తానికి ఒక పిక్నిక్కి బయల్దేరినట్టు బయల్దేరాం గుంటూరుకి, ఛార్జి తీసుకోడానికి.

జిల్లా ఎన్నికల ప్రధాన కార్యాలయానికి చేరుకున్నాం. విజయవాడలో కాళేశ్వర్రావు మార్కెట్లో ఉదయాన్నే కూరగాయల లారీలు వచ్చే టైములో అక్కడి సందోహాన్ని మీలో ఎవరన్నా ఎప్పుడన్నా చూశారా? ఈ కార్యాలయ ప్రాంగణంలో హడావుడి దానికి వంద రెట్ల ఎక్కువ గందరగోళంగా ఉంది. మా శక్తియుక్తులు, తెలివితేటలూ అన్నీ ఉపయోగించి మాకు ఛార్జి ఇచ్చే చోటు తెలుసుకుని అక్కడ హాజరయ్యాం. అసలే వరంగలార్యీసీ గ్రాడ్యువేట్లం, అటుపైన బాపట్లింజనీరింకాలేజీ అధ్యాపకులం అయ్యేప్పటికి తగు మాత్రం గీరగా ఉండేవాళ్ళం. అసలు మేమేంటి, మా లెవెలేంటి, మా ముందు ఈ తుఛ్ఛ ప్రభుత్వోద్యోగులందరూ అల్పజీవులూ, పిపీలికాలూ కదా అన్నట్టుండేది మా తీరు. మా లెవెలు చూసి అక్కడి క్లర్కులు హడలి పోయి, గబగబా మా పేపర్లు చూసి మా ఎసైన్మెంట్లు అందజేశారు. అందరమూ అసిస్టెంట్ ప్రిసైడింగ్ ఆఫీసర్లము. ఈ టైటిలేదో బాగానే ఉందే అని మురుసుకున్నాము. ఇహ అప్పుడు మొదలైంది .. అసలు పండుగ ..

మా నలుగురికీ ఒక వూరు కాదుగదా, పక్కపక్క వూర్లు కాదుగదా, ఒక రూట్లో ఉండే వూళ్ళు కూడా వెయ్యలేదు. అది మొదటి దెబ్బ. నేను నా మిత్రుల్ని విడిచి నా పై అధికారియైన ప్రిసైడింగాఫీసరు గారిని వెతుక్కుంటూ వెళ్ళాను. నా అదృష్టం కొద్దీ ఆయన అనుభవజ్ఞుడైన ఒక డిగ్రీకాలేజీ మేష్టారు, అనేక ఎలక్షన్ల క్షతగాత్రుడు .. అబ్బే, నిజంగా దెబ్బల్తిన్నాడని కాదు, క్ష అనుప్రాస బాగుందని వాడానంతే. మొత్తానికి ఆయన అనుభవజ్ఞుడు. నన్ను తేరిపార చూసి, ఏం భయం లేదు, నేను చూసుకుంటాను అంతా, నేను చెప్పే కొన్ని చిన్న చిన్న పనులు చేస్తే చాలు అని అభయమిచ్చారాయన.

మారూట్లో ఉన్న వూళ్ళలో డ్యూటీ సిబ్బందినందర్నీ, సుమారొక నలభై మందిని అక్కడున్న ఒక డాడ్జిలారీ ఎక్కించారు. జీపు లేదు, బస్సు లేదు, వేను లేదు, ఒక లారీలో వెనకాల గొర్రెల మందని ఎక్కించినట్టు ఎక్కించారు. పాఠక మహాశాయులారా, సూపర్ డీలక్సు బస్సు తప్ప ఎక్కని ఈ శరీరం ఒక మట్టిలారీలో పైన టాపైనా లేకుండా గుంటూరునించీ, రేపల్లె దగ్గర ఒక చిన్న పల్లెటూరికి మిట్టమధ్యాన్నపు ఎండలో ప్రయాణం చేసింది! మీకెప్పుడైనా వోటెయడానికి వెళ్ళినప్పుడు అక్కడ ఎలక్షనాఫీసర్ల మీద కోపమొస్తే, ఈ దృశ్యాన్ని ఒక్కసారి గుర్తు చేసుకోండి.

మొత్తానికి వొళ్ళు పూర్తిగా బాబాయి హోటల్లో కొబ్బరి పచ్చడై పోకముందే మా కుగ్రామం చేరుకున్నాం. అప్పటికి సాయంత్రం అయిదవుతోంది. పోలింగ్ కేంద్రం ఊళ్ళో ఉన్న ఒకేఒక ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలో. దాని పుణ్యమా అని ఆస్కూలికి ఒక పక్కా భవనమూ, దానికి గొళ్ళెం పెట్టి తాళం వెయ్య దగిన తలుపూ ఉన్నాయి. ఫేను కానీ, లైటు కానీ లేవు. ఒకేళ ఉన్నా, కరంటు ఎలాగూ కట్టే. మేము దిగడం చూసిన అక్కడి పిల్లవాళ్ళు ఊళ్ళోని పెద్దమనుషుల్ని పిలుచుకు వచ్చారు.

నాకప్పటికి బొత్తిగా లోకజ్ఞానం లేకపోవడంతో అక్కడి స్థానిక పరిస్థితుల్ని గురిచి కూలంకషంగా తెలుసుకునే అవకాశం పూర్తిగా పాడుచేసుకున్నా. నాకిప్పుడు గుర్తున్నదల్లా .. ఊళ్ళో ఇద్దరు మోతుబరి రైతులు. ఒకాయన కాంగ్రెస్, ఇంకొకాయన తెలుగు దేశం. ఇద్దరికీ సుమారుగా సమాన బలగమే ఉంది. కానీ, ఊరిజనం కొట్లాటలకి దిగే రకం కాదు. ఎన్నికల కార్యక్రమం ప్రశాంతంగా జరిగిస్తామని ఇద్దరు మోతుబరులూ మా పెద్దాఫీసరుగారికి భరోసా ఇచ్చారు. మా ఇద్దరి భోజనాలు, పడక ప్రసక్తి వచ్చింది. మోతుబరులిద్దరూ గుసగుసలాడుకుని ఒక నిర్ణయానికొచ్చారు. వాళ్ళిద్దరికీ నమ్మకమయిన ఒక మధ్య మనిషి ఉన్నాడు. ఆయన ఇంటి ముందు గచ్చు చేసిన వరండాలో పడుకోవచ్చు. మర్నాడు ఎలక్షను రోజు మధ్యాన్న భోజనం కూడా ఆయన ఇంట్లోనే ఏర్పాటవుతుంది. కానీ ఇవ్వాళ్టి రాత్రికి మాత్రం మీ ఏర్పాటు మీరు చూసుకోవాల్సిదే నన్నారు. మా పెద్దాయన పోనీ ఇక్కడ ఊళ్ళోగానీ పక్క ఊళ్ళోగానీ పూటకూళ్ళ ఇళ్ళూన్నాయా అనడిగారు .. చెప్పాను కదా, అనుభవజ్ఞుడని? నేనింకా హాచ్చెర్యపడి చూస్తున్నా, వార్నీ ఇంకా ఈ రోజుల్లో కూడా పూటకూళ్ళ ఇళ్ళున్నాయా అని.

ఆ ఊళ్ళో లేదుగానీ పక్కూళ్ళో ఉంది. కానీ ముందు చెప్పుకునుంటే బెటరు. అని చెప్పి వాళ్ళు చక్కా పోయారు. ఆపక్క ఊరు సుమారు రెండు మైళ్ళు. వెళ్ళి, భోజనం చెప్పుకుని, తిరిగొచ్చి, మళ్ళీ వెళ్ళి .. ఇదంతా ఎందుకులే అని మేమిద్దరమూ డైరెక్టుగా వెళ్ళి భోంచేసి రావడానికి బయల్దేరాము. అప్పటికే ఆరు దాటి బాగానే చీకటి పడింది. అదేమీ రోడ్డు కాదు, డొంకదారి. చెప్పానుగా పెద్దాయన అనుభవజ్ఞుడని, చక్కగా నాలుగు బేట్రీల టార్చిలైటుతో సహా వచ్చారాయన. పక్కూరు చేరుకుని పూటకూళ్ళిల్లు కనుక్కోడం పెద్ద కష్టం కాలే.

దానికి పూటకూళ్ళిల్లు అనడం కూడా పెద్ద బిరుదిచ్చినట్టే. అది మామూలుగా బస్సులాగే చోట ప్రయాణీకులకి టీ, అరటిపళ్ళు అమ్మే చిన్న పాక. ఇలా ఎప్పుడన్నా మాలాంటి కాందిశీకులు ఆ ప్రాంతాలకొస్తే అదే టెంపొరరీగా పూటకూళ్ళింటి స్థాయికి ఎత్తబడుతుందన్న మాట. మేమక్కడికి చేరుకునేప్పటికి బయట సుమారొక అరడజను మంది పేంట్లూ షర్ట్లూ వెసుకున్న జనాలు .. చూడంగానే పట్నం సజ్జు అనిపించే బాపతు జనాలు .. సిగరెట్లు కాల్చుకుంటూ కబుర్లు చెప్పుకుంటూ కనిపించారు. ఓహో, పరవాలేదు, ఇదీ ఒక మోస్తరు హోటలన్నమాట అనుకుని సమీపించాము మేము. తీరా అందులో కొన్ని పరిచయమైన మొహాలున్నాయి. ఈ జనాభా కూడా ఆయా చుట్టుపక్కల గ్రామాలకి మేమొచ్చిన పని మీద వొచ్చినవారే .. ఇందాక మా లారీలో వచ్చిన వారే. ఆ తట్టు ఐదారు గ్రామాలకి ఇదే పూటకూళ్ళిల్లు. ఒక్కసారిగా పదిమంది భోజనాలకి దిగేసర్కి ఆ పాకవాడికి కాళ్ళూ చేతులూ ఆడక, అవసరమైన సరుకులు కూడదీసుకుని, వొండి మాకు పెట్టేప్పటికి రాత్రి తొమ్మిదయింది. అప్పటికి నాకు శోషొచ్చి సగం నిద్రకి పడి ఉన్నాను. పొడిపొళ్ళాడుతున్న అన్నం, నాలిక చురుక్కుమనే పచ్చిమిరపకాయల కారంతో రోట్లో నూరిన దోసకాయ పచ్చడి, ఘుమఘుమలాడే గేదె నెయ్యి! ఒక పెద్ద పట్టు పట్టాను. నెక్స్ట్ .. అంతే ఇంకేమీ లేదు. మజ్జిగే. ఐతే, ఆ పచ్చడే మళ్ళి పట్రా .. నిజంగా చెబుతున్నానండీ, జీవితంలో అంత రుచికరమైన దోసకాయపచ్చడన్నం నేనెప్పుడూ తినలేదు. దాన్నే ఇదే పప్పూ, ఇదే కూరా, ఇదే సాంబారూ అనుకుని నాలుగు సార్లు కలుపుకు తిన్నా. పాడికి లోటు లేదల్లే ఉంది, ప్రతీసారీ నెయ్యి మాత్రం తప్పనిసరి. ఒక అరగ్లాసుడు మజ్జిగ తాగి (మందెక్కువయ్యాము గదా, అది పల్చగానే ఉంది) సుమారు పదిన్నరకి మా బళ్ళో వొచ్చి పడ్డాం. ఎలా నిద్ర పోయానో నాకిప్పుడు గుర్తు లేదు .. వొళ్ళు హూనమైంది కాబట్టి, ఫేను లేకపోయినా, ఉక్క పోసినా, దోమలు కుట్టినా నిద్రమాత్రం బాగానే పోయాననుకుంటా.

మర్నాడు ఎనిక్కల తతంగం తగుమాత్రం ఎఫిషియెంట్ గానూ, ప్రశాంతంగానూ జరిగింది. ఏవో చిన్న చిన్న కొట్లాటలు వచ్చాయిగానీ, మా పెద్దాయన ఆధ్వర్యంలో సద్దుబాటైపోయాయి. నాకు పని కూడా పెద్ద కష్టమనిపించలేదు. ఊరి పెద్దమనుషులు వాగ్దానం చేసినట్టు మధ్యానం భోజనం ఆ తటస్థుడైన పెద్దమనిషి ఇంట్లో షడ్రసోపేతం కాదుగానీ, మంచి భోజనమే పెట్టించారు. ఎన్నికలు కట్టేసినాక, చూడాల్సిన కూడికలూ తీసివేతలూ అన్నీ పెద్దాయనే చేసేసి, నాతో కూడా ఒక సంతకం పెట్టించేశారు. మూటా ముల్లే సద్దుకుని కూర్చున్నాం, మా పుష్పక విమానం కోసం. అది సుమారు ఎనిమిదింటికి వచ్చి మమ్మల్ని ఎక్కించుకుంటే, అర్ధరాత్రి ఏ వొంటిగంటకో గుంటూర్లో ఎన్నికలాఫీసుకి చేరుకున్నాం. ముందస్తుగా సీలేసిన వోట్లడబ్బా, నింపిన ఫారాలూ అన్నీ అధికారులకి అందజేసి, మా పెద్దాయన దగ్గర వీడుకోలు తీస్కుని నా మిత్రుల్ని వెదుకున్నాను. వాళ్ళూ ఇంచుమించుగా అదే సమయానికి చేరుకున్నారు. నలుగురమూ బేటా ఇచ్చే చోటికి వెళ్ళాము. మేము డ్యూటీకి రిపోర్టు చేసినప్పుడు ఉన్న క్లర్కులే ఇప్పుడు బేటాల పంపిణీ చూస్తున్నారు. మేం వెళ్ళగానే భయభక్తులతో మా పే స్లిప్పులందుకుని చూశారు. చూసి వాళ్ళల్లో వాళ్ళు గుసగుసలాడుకుంటున్నారు. మధ్యమధ్యలో ఒకరిద్దరు పెద్దగా, కొంచెం ఎకసక్కెంగా నవ్వారు. మావాడికి కొంచెం టెంపరెక్కువ. ఏంటా నవ్వులు, మా బిల్లులు సెటిల్ చేసి పంపండి అని గట్టిగా అన్నాడు. క్లర్కుల్లో కొంచెం లీడర్లాగా ఉన్నతను .. వార్నీ, కేడరు మాత్రం లోయర్ గ్రేడు క్లర్కంత లేదు, ఈళ్ళకెంత పొగర్రా అన్నాడు. మా నలుగురికీ తిక్క రేగింది. కానీ ఇంతలో మా స్లిప్పులు తీసుకున్న క్లర్కు, గబగబా మా సంతకాలు తీసుకుని చెరొక ఇరవై రూపాయలు చేతులో పెట్టాడు. మేం నిర్ఘాంత పోయాం. కనీసం తలా వందైనా వస్తుందని ఆశించాం అప్పటిదాకా. పాపం అతను మా మీద దయతల్చి జ్ఞానోదయం కలిగించాడు. బేటా పూర్తి జీతం మీద ఆధారపడి ఉండదు. పేస్కేల్లో బేస్ పే ఎంతనో దాని మీద ఆధార పడి ఉంటుంది. మీకు మొత్తం జీతం బాగా ఎక్కువే కానీ, అందులో చాలా భాగం ఎలవెన్సుల కింద ఇస్తున్నారు. మీ బేస్ పే స్కేలు ఒక లోయర్ గ్రేడు క్లర్కు జీతం స్కేలు .. అని అతను చెప్పాడు. సరే ఏదో ఒకట్లే, ఇదైనా దక్కింది, రేపాదివారం, సినిమా టిక్కెట్టుకి పనికొస్తుందని గేటుకేసి బయల్దేరాం.

అయ్యా .. అదీ .. నా ఏకైక ఎలక్షను అనుభవం.