రచయితా కథకుడూ చర్చకి నా తరపు పొడిగింత - తుపాకీ కథ

మాలతి గారు రచయితా కథకుడూ అంటూ మంచి చర్చ లేవనెత్తారు. ఈ మొదటి చర్చ ఇక్కడ.

కథల కమామిషు చర్చించే క్రమంలో నాకథలు ఉపయోగపడతాయని అనిపిస్తే దయచేసి ఉపయోగించుకోండి అని నేను అన్నందుకు, నేను 1999లో రాసిన తుపాకి కథలో ఈ రచయితా కథకుడూ అనే అంశాన్ని చర్చించారు. ఈ రెండో చర్చ ఇక్కడ చదవొచ్చు.

ఈ చర్చలో కథకుడు అని మనం చెప్పుకుంటున్న మనిషిని ఆంగ్లంలో Narrator అంటారు. అంటే కథ చెప్పేందుకు రచయిత ఉపయోగిస్తున్న ఒక గొంతు. ఒక సర్వజ్ఞానియైన అశరీరవాణి చెప్పినట్టుగా ఉంటాయి చాలా మట్టుకు కథలూ నవల్లూ. దీన్ని Omniscient third person narrator అంటారు. తెలుగు సినిమా ఉదాహరణ కావాలంటే జల్సా సినిమాని మహేష్ బాబు గొంతు చెప్పినట్టు. అశరీరవాణి అని ఎందుకన్నానంటే కథలో ఈ కథకుడు అనే పాత్రగానీ మనిషిగానీ ప్రత్యేకంగా ఎవరూ ఉండరు. ఈ సర్వజ్ఞాని కథకుడికి ఏ పాత్ర మనసులో ఏమున్నదో సంపూర్ణంగా తెలుసు. ఒక్కొక్క పాత్ర ఒక సన్నివేశంలో ఎటువంటి మనోభావాలకి లోనవుతోందో తెలుసు ఈ కథకుడికి. కానీ తెలిసిందంతా పూర్తిగా పాఠకుడికి చెప్పెయ్యడు. కథకి అవసరమైన మట్టుకే, కొద్ది కొద్దిగా చెబుతాడు.

ఇలాక్కాకుండా రచయిత కథ చెప్పేందుకు పనిగట్టుకుని ఒక కథకుడి పాత్రని కల్పిస్తాడు. సూతుడు శౌనకాది మునులకి రకరకాల పురాణాలు చెప్పడం, షహరజాద్ రాణి దున్యజాద్ అనే తన చెల్లెలి వంక పెట్టుకుని తన భర్తయైన షహర్యార్ రాజుకి వెయ్యిన్నొక్కరాత్రులు కథలు చెప్పడం, విష్ణుశర్మ అనే గురువుగారు మూఢులైన నలుగురు రాజపుత్రులకీ పంచతంత్రం చెప్పడంలో ఉన్న కథకులు ఇట్లాంటి కథకులు. ఈ కథకులు సర్వజ్ఞులు అవ్వొచ్చు, కాకపోవచ్చు. ఈ పద్ధతి ఆధునిక తెలుగు సాహిత్యంలో తక్కువే, కానీ చలం మొదలుకొని కొకు, తిలక్, రావిశాస్త్రి, ఇటీవల యండమూరి (డబ్బు టు ది పవరాఫ్ డబ్బు) ఈ టెక్నిక్ ని చక్కగా ఉపయోగించి కొన్ని మంచి కథలూ నవల్లూ రాశారు. తెలుగు సినిమా ఉదాహరణ ఏదీ నాకు గబుక్కుని గుర్తుకి రావడంలేదు. ఆంగ్లంలో అమెరికను రచయిత Henry James ఈ పద్ధతిని బహు సమర్ధవంతంగా ఉపయోగించడమే గాక దీనిలో ఎన్నో ప్రయోగాలు చేసి ఈ పద్ధతిని ఒక కళారూపంగా తీర్చి దిద్దాడని అంటారు.

ఈ రెండు పద్ధతులకీ పూర్తిగా భిన్నమైనది ఉత్తమ పురుష కథనం (First Person Narrator)- కథకుడు "నేను" అంటూ కథ చెప్పడం. అంటే కథకుడు కూడా కథలో ఒక పాత్ర అన్నమాట. ఇందులో మళ్ళీ రెండు రకాలు - ఈ నేను అనే కథకుడు ముఖ్య పాత్ర అయితే అదోరకం. ఇటీవలి తెలుగు సినిమాల్లో మహేష్ బాబు నటించిన అర్జున్ సినిమాలో ఈ టెక్నిక్ ఉపయోగించారు. యద్దనపూడి నవల్లు మీనా, ఈ దేశం మాకేమిచ్చింది రెండిట్లోనూ కథానాయికే కథ చెబుతుంది. Arthur Conan Doyle రాసిన Sherlock Holmes కథల్ని హోంస్ స్నేహితుడైన డా. వాట్సన్ (Dr. Watson) గొంతులో చెప్పిస్తాడు. వాట్సన్ కథానయకుడు కాకపోయినా, కథలో కీలకమైన పాత్ర పోషితాడు కాబట్టి ముఖ్యపాత్ర అనే చెప్పుకోవాలి. అదీ కాక అతనికి హోంస్ అంటే విపరీతమైన అభిమానమూ, గౌరవమూ.
రెండో రకంలో నేను అనే కథకుడు కథలో ఒక ప్రేక్షకుడిగా మాత్రం ఉంటాడు. మహా అయితే ఏదన్నా ఒక చిన్న పాత్ర పోషిస్తాడు. మధురాంతకం రాజారాంగారి అనేక కథలు ఈ పద్ధతిలో ఉంటాయి. సింహాద్రి సినిమాలో బ్రహ్మానందం పాత్ర (తలుపులు) కేరళలో జరిగిన కథని ఇలా చెప్పుకొస్తాడు.

ఈ ఉత్తమ పురుషకథనంలో తమాషా ఏంటంటే కథ చెప్పేది కథలోనే ఉన్న ఒక వ్యక్తి కాబట్టి ఆ వ్యక్తికి తాను చూసేవీ వినేవీ తప్ప ఇతర పాత్రల మనోభావాలు తెలిసిపోయే అవకాశం లేదు. ఈ పద్ధతిని జాగ్రత్తగా ఉపయోగిస్తే, రచయిత "నేను" అనే కథకుడి పాత్ర మనోభావాల్ని జాగ్రత్తగా పాఠకుల మనసుల మీదికి ప్రొజెక్ట్ చెయ్యడం ద్వారా అద్భుతమైన సైకలాజికల్ ఎఫెక్ట్ సాధించొచ్చు. ఈ ఎఫెక్ట్ నే పైన మాలతి గారి బ్లాగులో జరిగిన చర్చలో కత్తి మహేష్ గారు "ఆ రచన పాఠకుడికి మరింత చేరువవుతుంది." అన్నారు. అఫ్కోర్సు, ఒక్కోసారు కొందరు చెయ్యితిరిగిన రచయితలు కూడా, ఉత్తమపురుషలో రాస్తున్న విషయం మరిచిపోయి అవతల పాత్రల గుండెల్లో రైళ్ళు పరిగెత్తించడం, మనసులో గుబులు పుట్టించడం లాంటి పనులు చేస్తుంటారు. ఈ ఉత్తమ పురుష కథనం కొంతవరకూ రచయితకి సహాయమే చేస్తుంది. ఎందుకంటే, కథలో అన్ని పాత్రల మనోభావాలన్నిటిని గురించి రచయిత బాధ పడనక్కర్లేదు. ఈ నేను అనే ఒక్క మనిషి మనసులో ఏమి జరుగుతోందో పట్టించుకుంటే చాలు.

ఇప్పటిదాకా చెప్పింది ఉపోద్ఘాతం.

తుపాకి కథలో నేను ఉపయోగించినది సర్వజ్ఞాని అశరీరవాణి కథకుడు (స.అ.క).

కథలో ముఖ్య పాత్రలు రెండు - శంకర్, కిరణ్. తల్లి రాజ్యలక్ష్మి, మిత్రులు మేట్, బ్రయన్, జిమ్మీలు సహాయ పాత్రలు. కథ ఎక్కువగా కిరణ్ శంకర్ల చుట్టూ జరుగుతుంది. అంటే, వాళ్ళ మనసుల్లో ఏమి జరుగుతోందో అనే దాన్ని గురించి ఎక్కువగా పట్టించుకుంటాడు ఈ స.అ.క. అదే చెబుతుంటాడు పాఠకులకి. ఉదాహరణకి మొదటి దృశ్యంలో శంకర్, కిరణ్, రాజ్యలక్ష్మి ముగ్గురూ ఉన్నా, కథకుడి ప్రభావం వల్ల పాఠకుడి దృష్టి కిరణ్ శంకర్ల మీదనే ఎక్కువగా ఉంటుంది. రాజ్యలక్ష్మి మనసులో ఏముందో అనేది పెద్దగా గణనకి రాదు. ఆ తరవాత కొంతసేపు మాత్రం బాలుడైన కిరణ్ మనోభావాలు వాడి మాటల్లోనే స్వగతంలాగా, ఒక చైతన్య స్రవంతి ధారలో వెలువడుతాయి. ఆ భాగం కూడా కథ చెబుతున్న స.అ.క. పాఠకుల్ని కిరణ్ మనసులోకి ఓ రెణ్ణిమిషాలసేపు తొంగి చూడనిచ్చాడు అంతే. బస్సులో కిరణ్ మేట్‌ని మొదటి సారి కలిసినప్పుడు మేట్ మనసులో ఏముందో కథకుడు ఎక్కడా చెప్పడు. పాఠకుడి దృష్టి ఎంతసేపూ కిరణ్ మనసుమీదనే ఉంటుంది. అలాగే చివర్లో ఎమర్జెన్సీ రూంలో కథకుడు పూర్తిగా శంకర్ మనోభావాల మీద దృష్టి పెడతాడు.

స.అ.క. కి కథలో ఉన్న అన్ని పాత్రల మనోభావాలూ తెలిసినా కథకి అవసరమైన మేరకు, పాథకుల దృష్టిని ఇలా ఒకటి రెండు పాత్రల మీద మాత్రమే ఫోకస్ చెయ్యడం ద్వారా ముందుగా ఒక స్పష్టతనీ, ఒక కథా క్రమాన్నీ సాధిస్తాడు. కథకుడితో ఆ పని చేయించేది రచయిత. సినిమా పోలిక చెప్పుకోవాలంటే - రచయిత సినిమా దర్శకుడైతే, కథకుడు కేమెరా లెన్సు.

మాలతిగారి విశ్లేషణలో రచయితని స్వయంగా కథలోకి చొప్పించే ప్రయత్నం చేశారల్లే వుంది. నేను పురుషుణ్ణీ, ఒకస్థాయి వయసు వాణ్ణి కావడంతో నన్ను శంకర్ పాత్రలో ఊహించుకున్నట్టున్నారు. నేను అమెరికాలో చిన్నపిల్లవాడిగా పెరగలేదు కాబట్టి కిరణ్‌ని అయ్యే అవకాశం లేదు. స్త్రీని కాదు కాబట్టి రాజ్యలక్ష్మినయ్యే అవకాశం లేదు. మళ్ళీ మాలతిగారే చెప్పినట్టు నేను వృత్తి రీత్యా డాక్టర్నీ కాదు, నాకు పదేళ్ళ వయసున్న కొడుకూ లేడు. వాస్తవానికి ఈ కథలో రూపించిన సన్నివేశాలేవీ నాకు ప్రత్యక్షంగా కానీ పరోక్షంగా కానీ జరిగిన అనుభవాలు కావు. కానీ ఈ కథలోని రెండు ముఖ్యపాత్రల్లోనూ నేనున్నాను. దీన్నే మాలతిగారు "రచయిత కథకుడిద్వారా తనని బాధిస్తున్న ప్రశ్నలు కూడా చెప్తున్నాడేమో" అన్న అబ్సర్వేషనుతో చక్కగా పట్టుకున్నారు.

అమెరికాలో భారతీయ కుటుంబాలు పిల్లల్ని పెంచడం అనే విషయం చాలా కాలంగా నా మనసులో సుళ్ళు తిరుగుతూనే ఉంది. ఆ అంతర్మథనానికి ఒక రూపం ఈ కథ. ఈ మథనం ఇంకా సాగుతూనే ఉంది. ఈ కథని నేను ఫిబ్రవరి మార్చి ప్రాంతాల్లో రాశాను 1999లో. రాసి, వంగూరి ఫౌండేషను వారి ఉగాది కథల పోటీకి పంపించాను. పంపిన కొద్ది రోజులకి కొలరాడో రాష్ట్రంలో కొలంబైన్ హైస్కూలు మారణహోమం జరిగి ఈ దేశం మొత్తాన్నీ అచేతనం చేసేసింది కొన్నాళ్ల పాటు. ఆ మారణహోమానికి కారణం నా కథలో చెప్పినలాంటి జాతి విద్వేషం కాదు. నా కథకి మొదటి బహుమతి వచ్చింది. కానీ ఈ కథని తలుచుకున్నప్పుడల్లా నాకు ఆ బహుమతి గుర్తు రాదు. కొలంబైనే గుర్తొస్తుంది. బాధే మిగుల్తుంది.