పాత సినిమాల తీపి గురుతులు రెండు

విజయవాడ పుస్తకాల పండగలో తెలుగు సినిమాకి సంబంధించిన పుస్తకాలు బాగా కనిపించాయని రాశాను కదా. వాటిల్లో రెండు గత వారంలో చదివాను.
"తగదిది తగదిది తగదిదీ
ధరణీధర వర సుకుమారీ . తగదిదీ
అండగా మదనుడుండగా
మన విరి శరముల పదనుండగా
నిను బోలిన సుర భామిని తానై
వరు నరయగ పోవలెనా?"
ఘంటసాల గొంతులో ఈ పాట (ఓకే, పాటలో భాగం) విన్నారా ఎప్పుడైనా?
వాగ్దానం చిత్రంలోని "గిరిజా కళ్యాణం" అనే యక్షగానంలో భాగమిది. శివుడే భర్త కావాలని తపస్సు చెయ్యడానికి బయల్దేరిన పార్వతికి మన్మధుడు అడ్డుపడి అంటున్నాడు.

రాసింది మల్లాది రామకృష్ణ శాస్త్రి గారు.
ఈయన సముద్రాల సీనియర్ కి బహిరంగంగా ప్రకటింపబడని జంట కవియట. ఎంతగా అంటే ఇప్పుడు సముద్రాల సీనియర్ పేరిట చెలామణీ అవుతున్న సినిమా కథ మాట పాటల్లో ఏవి ఆచార్యులుగారివో ఏవి శాస్త్రిగారివో ఎవరికీ తెలీదు. అదొక విచిత్రబంధం.

బహు భాషావేత్త. బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి. అనేక సంస్కృత గ్రంధాల్ని పరిష్కరించి ప్రచురణకి సాయపడిన పరిశోధకుడు, పండితుడు. శాస్త్రిగారు గొప్ప కథా రచయిత కూడా. వందల మీద రాసిన కథలు పోయినవన్నీ పోగా దొరికిన వాటిని 1980ల్లో రెండు సంపుటాలుగా ప్రచురించారు. అవి వేడి పకోడీల్లా అమ్మూడైపోయి మళ్ళీ మళ్ళీ మలి ముద్రణకి నోచుకున్నాయి. నేనా రెండు సంపుటాలూ ఎన్నిమార్లు చదివానో గుర్తులేదు. ఆ కథల గురించి వివరంగా మరో టపాలో ముచ్చట్లాడుకుందాం గానీ, శాస్త్రిగారి వచనమూ, కథ చెప్పే తీరూ (వారు కథలు రాయరు, చెబుతారు) - ఆ శైలి అనితర సాధ్యం. అచ్చతెనుగు తనానికి శాస్త్రిగారి రచన పుట్టినిల్లు.

శాస్త్రిగారు 1965లోనే పరమపదించారు. ఆ సందర్భంగా ఎందరో సినీ ప్రముఖులు వివిధ పత్రికల్లో అర్పించిన అశ్రుతర్పణాల్ని ఒక చోట చేర్చి శాస్త్రిగారి శతజయంతి సందర్భంగా 2005 లో ఈ "మణిదీపం" వెలిగించారు కొందరు భక్తులు.

రచయితే కానీ నటులు కాదు కదా, ఎక్కువ ఫోటోలు ఎక్కడా కనబడవు. ఈ పుస్తకంలో ఉన్న కొన్ని బొమ్మలైనా ఆ లెక్కన చాలా విలువైనవే. అశ్రుతర్పణాల్లో వాళ్ళ ఘోష ఎక్కువగానూ, శాస్త్రిగారి మీద వాళ్ళకున్న గౌరవం కొద్దిగానూ కనబడుతోందే తప్ప శాస్త్రిగారి జీవితాన్ని, రచనలని గురించిన సమగ్ర దృష్టి ఎక్కడా కనబడదు. శాస్త్రిగారికి అమిత సన్నిహితులుగా జగమెరిగిన ఆరుద్ర, జరుక్ శాస్త్రుల వ్యాసాలు కూడా నిరాశ పరిచాయి. ఈ నాటి కలం పోటుగాళ్ళ (వేటూరి, వెన్నెలకంటి, భువనచంద్ర ప్రభృతులు) నివాళులు కొన్ని రాయింపించి వేశారు - పించకుండా ఉంటేనే బాగుండేది.

ఆరుద్ర చెప్పిన ఒక చిన్న పిట్ట కథ - జయభేరి సినిమాకి ఒక నృత్యదృశ్యానికి శాస్త్రిగారు "నీవెంత నెరజాణవౌరా!" అనే జావళీ లాంటి పాట రాశారు. సంగీత దర్శకుడు పెండ్యాల స్వరపరిచేశారు. నృత్యదర్శకుడు వెంపటి పెదసత్యం అడుగుల వరుసలు సరిచూసుకుంటూ పెండ్యాలతో "ఏవండీ, పాటలో ఇక్కడ ఈ చిన్న మార్పు చేస్తే బావుంటుంది కదా, నాట్యానికి ఇంకా బాగా సరిపోతుంది" అన్నార్ట. పెండ్యాల కావాలంటే ఆయన్ని మీరే అడగండి అన్నార్ట, మధ్యలో తాను ఇరుక్కోకుండా. ఇంతలో అక్కడికి శాస్త్రిగారు రానే వచ్చారు. పెదసత్యం వారికి పాటని సంగీత అభినయ సహితంగా చూపెట్టి, చాలా గౌరవంగానే "గురువుగారూ, ఈ చిన్న మార్పు చేస్తే .."అని అర్థోక్తిలో ఆగిపోయారు.

వెంటనే శాస్త్రిగారు, "నాయనా సత్యం, మిగతా పాటంతా బాగుంది కద? అక్కడంతా డాన్సు చెయ్యొచ్చు. ఈ చిన్న మొక్కే కద? ఇక్కడ డాన్సు చెయ్యక్కర్లేదు. కావాలంటే అంజమ్మని (హీరోయిన్ అంజలీదేవి) ఆ కాసేపూ తల గోక్కోమను. అందంగా ఉంటుంది." అనేసి కండువా దులిపి బుజాన వేసుకుని బయటికి వెళ్ళిపోయారు. ఆ పాట నృత్యం చిత్రీకరణ చివరికి గురువుగారు చెప్పినట్టే జరిగిందని వేరే చెప్పక్కర్లేదు. ఇంతా చేసి ఆ డాన్సు అంజలీదేవిది కాదు, రాజసులోచనది.

అన్ని వ్యాసాలు చదివిన తరవాత శాస్త్రిగారి అఖండ ప్రతిభ, మొక్కవోని ఆత్మవిశ్వాసం - ఈ రెండే కళ్ళ ముందు నిలబడతై.

రావి కొండలరావు నటనా జీవితంలో ఏమి సాధించారోగాని, నటన నించి రిటైరయినాక పాత సినిమా కబుర్లని కాగితమ్మీద రికార్డు చేసి తెలుగు చలనచిత్ర చరిత్రకి ఎనలేని సేవ చేస్తున్నారు. నా వుద్దేశంలో "వజ్రోత్సవ" వేడుకలంటూ బోలెడ్డబ్బులు తగలేసే బదులు మన చరిత్రని కొంచెం పదిల పరుచుకునే ప్రయత్నం చేస్తే ఏమన్నా అర్థవంతంగా ఉండేది. అదింకో గొడవ, వొదిలెయ్యండి. ఏవిటి చెబుతున్నానూ .. ఆ .. రావి కొండల రావు.

ఆంధ్రప్రభ వార పత్రికలో రాసిన పాత సినిమా కబుర్లలో కొన్నింటిని చేర్చి "బ్లాక్ అండ్ వైట్" ని రూపొందించి సినీ అభిమానులకి అందించారు. పుస్తకం గెటప్ ముద్దుగా ఉంది. లోపల కాగితం గట్టిగా తెల్లగా బాగుంది. అచ్చు బహు బాగా ఉంది. అచ్చుతప్పులు నా కెక్కడా కనబళ్ళేదు చదివినంతలో. ఇంత మంచి ప్రచురణ విలువలతో వెలువడ్డ తెలుగు పుస్తకం నేనీమధ్య చూళ్ళేదు.

అసలు విషయం చెప్పమంటారా - అబ్బో ఎన్నని చెప్పేది .. ఎప్పుడో ఇక్ష్వాకుల నాటి హెచ్.ఎం.రెడ్డితో మొదలెట్టి తొలినాటి అతిరథ మహారథులందర్నీ స్మరించి, ఆ పైన 40లు, 50లు, 60ల వరకూ తెలుగు సినీ రంగాన్ని నిలబెట్టి, బలమిచ్చి, రంగులద్ది, దాని కీర్తిని గానం చేసిన ఎందరో మహానుభావుల్ని గురించి తగినంత విశదంగా చెప్పుకొచ్చారు. స్టార్లు, హాస్య నటులు, కేరెక్టర్ నటులు, సంగీత సామ్రాట్టులు, సాంకేతిక నిపుణులు, రచయితలు, కవులు, దర్శకులు - ఓహ్, ఒకటేమిటి, ఈ వ్యాసాల్లో ఆయన స్పృశించని సినిమా పార్టు లేదంటే నమ్మండి.అనేక సినిమాల నిర్మాణ విశేషాల్ని చెప్పుకొచ్చారు. మధ్య మధ్య వ్యక్తిగతమైన విశేషాల్ని (శ్రీశ్రీని ఒక మిత్రుడు ఒక నాటిక రాసిమ్మని గోల చేస్తుంటే "ఏ నాటికైనా రాస్తా"నని నచ్చ జెప్పార్ట!) చొప్పించారు ఆసక్తి కరంగా.

ఇక ఫోటోలున్నాయి కదా .. చూడల్సిందే కాని మాటల్లో చెప్పలేను.

ఇంత రాసి .. చివరి పేజీలో "ఎక్కడైనా తప్పుడు సత్యాలు (factual errors) వుంటే వుండవచ్చునేమో! తెలిసిన వారు సరిదిద్దితే మరు ముద్రణలో సరిదిద్దుకుంటాను" అని తన వెనక మాటగా చెప్పుకున్నారు. అది ఆయన వినయానికి తార్కాణం.
తెలుగు సినిమాని అభిమానించే ప్రతి ఒక్కరి దగ్గరా ఉండ వలసిన పుస్తకమిది.